Last update: 15 lipca 2015
Podczas projektowania badań klinicznych w małych populacjach należy zachować równowagę między tym, co jest niezbędne, i tym, co jest prawdopodobnie potrzebne, aby naukowcy mogli poznać działanie nowych leków w specjalnych warunkach. Jeśli niewiele osób choruje na daną chorobę, wyzwaniem jest rekrutacja wystarczającej liczby pacjentów. Organizowanie takich badań nastręcza liczne trudności.
Należy zauważyć, że wprawdzie między małymi i specjalnymi populacjami istnieje różnica, ale populacje te nakładają się na siebie. Nie ma powszechnie używanej definicji małych populacji.1 Termin może dotyczyć na przykład:
- grup, w których występuje rzadka choroba, włącznie z konkretnymi rodzajami częściej występujących chorób, takich jak rzadkie rodzaje raka
- dzieci (pacjenci pediatryczni)
- osoby w podeszłym wieku (pacjenci geriatryczni)
Niektóre grupy w populacji ogólnej mogą wymagać specjalnych badań. Takie grupy są definiowane jako populacje specjalne i obejmują: pacjentów z upośledzeniem wydalania, osoby w podeszłym wieku, kobiety ciężarne i karmiące, dzieci i podgrupy etniczne. Może tak być, ponieważ:
- istnieją określone ryzyka lub korzyści, które wymagają szczególnej uwagi w przypadku określonych populacji;
- może być wymagana inna dawka lub schemat leczenia.
Jeśli nie istnieje uznana terapia referencyjna (standard), jako porównanie stosuje się placebo, jednak istnieją wątpliwości etyczne dotyczące dopuszczalności stosowania takiego rozwiązania u pacjentów. Jeśli, ze względów etycznych nie można zaakceptować placebo, celem poznania działania nowego leczenia w populacji pacjentów (bez standardu), należy przeprowadzić badanie wyłącznie obserwacyjne lub badanie bez grupy kontrolnej (przyjmującej inne leczenie w celu porównania).
W przypadku ograniczonego dostępu do danych pacjentów, należy rozważyć wykorzystanie informacji, które można uzyskać za pomocą zwierzęcych modeli choroby, oraz uwzględnić ich wartość prognostyczną do oceny skuteczności i bezpieczeństwa stosowania u ludzi.
Podczas gromadzenia danych należy wziąć pod uwagę następujące czynniki:
- maksymalizacja gromadzenia istotnych informacji
- ograniczenie obciążenia uczestników badania
- zapobieganie nieuwzględnianiu pacjenta w końcowych pomiarach (loss-to-follow-up)
Strategia opracowywania leczenia stosowanego w małych populacjach powinna zostać wcześniej omówiona z organami nadzorującymi w ramach porady naukowej/pomocy przy tworzeniu protokołu badania.
Na ogół skuteczność jest mierzona w odniesieniu do:
- Wyleczenia
- Przeżycia
- Czasu do progresji choroby
- Okresu przeżycia bez progresji choroby
- Cofnięcia się nieprawidłowego działania narządu
- Stabilizacji choroby
Te klasyczne parametry mogą okazać się nieodpowiednie w przypadku małych populacji, ponieważ może okazać się niemożliwe zgromadzenie informacji lub danych w ilości wystarczającej, aby osiągnąć wymagany poziom ufności dowodów. Do mierzenia efektów należy wybrać najodpowiedniejszą metodologię (punkt końcowy). W pewnych przypadkach może być możliwe jedynie mierzenie złagodzenia objawów, jakości życia lub biomarkerów, dlatego należy rozważyć zastosowanie połączenia metod pomiarów podobnych parametrów i uzyskanie sensowych wyników.
Najodpowiedniejsze dla małych populacji jest użycie projektów z możliwością dostosowania. Dzięki temu badacze mogą na przykład obserwować wyniki w trakcie badania i zlikwidować jedno z jego ramion, jeśli nie widać w nim żadnych efektów. Inną opcją przy adaptacyjnej strukturze metodycznej jest połączenie Fazy II i III rozwoju klinicznego w jednym badaniu, tym samym redukując sumę wymaganych pacjentów potrzebnych do rozwoju nowego leczenia.
Inne materiały i zasoby
- European Medicines Agency (2001). Note for guidance on clinical investigations of medicinal products in the paediatric population. London: European Medicines Agency. Retrieved 24 June, 2015 from: http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Scientific_guideline/2009/09/WC500002926.pdf
Piśmiennictwo
- European Medicines Agency (2006). Guideline on clinical trials in small populations. London: European Medicines Agency. Retrived 24 June, 2015 from: http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Scientific_guideline/2009/09/WC500003615.pdf
Załączniki
- Etyczne i praktyczne wyzwania związane z organizacją badań klinicznych w małych populacjach
Size: 572,200 bytes, Format: .pptx
Prezentacja przestawiająca szczegółowe informacje na temat etycznych i praktycznych wyzwań związanych z organizacją badań klinicznych w małych populacjach.
A2 4.18 V1.2