Lek pediatryczny: Zagadnienia specjalne

Save as PDFPrint this page

Wprowadzenie

Rozwój leków przeznaczonych dla dzieci wymaga zastosowania szczególnych środków i wzięcia pod uwagę specjalnych zagadnień w fazie rozwoju klinicznego, aby zabezpieczyć dzieci przed nadmiernym ryzykiem. W tym artykule przedstawiono niektóre z tych zagadnień, w szczególności dotyczące postaci leków dla dzieci i optymalizacji projektu badań klinicznych z ich udziałem. Omówiono także etyczne konsekwencje badań klinicznych z udziałem dzieci.

Kwestie do rozważenia

Aby ocenić przydatność rozwoju danego leku w populacji pediatrycznej, sponsor musi rozważyć wiele kwestii już na wczesnym etapie jego rozwoju.

• Czy istnieje ciężka lub zagrażająca życiu choroba, w której przypadku dany produkt mógłby doprowadzić do istotnego postępu w leczeniu?
• Czy rozwój leku pediatrycznego jest uzasadniony — to znaczy, czy przewidziane wskazania (choroby, które ma leczyć kandydat na lek) występują u dzieci?
• Na ile prawdopodobne jest stosowanie u pacjentów w różnym wieku (podgrupy pediatryczne zdefiniowane przez Międzynarodową Konferencję ds. Harmonizacji (ICH)) i jak często lub w jakiej postaci dana choroba występuje u dzieci?
• Na ile poważna jest choroba?
• Czy istnieje niezrealizowana potrzeba medyczna u dzieci? Czy istnieje znacząca korzyść terapeutyczna? (Biorąc pod uwagę dostępność i przydatność alternatywnych metod leczenia).
• Czy istnieją specjalne pediatryczne wskazania do stosowania leku?
• Czy lek jest nowatorski (nowy), czy też zawiera znany składnik (substancję czynną, którą wcześniej stosowano do leczenia dorosłych)?
• Czy substancja czynna może mieć zastosowanie w innych obszarach terapeutycznych?
• Czy istnieją specjalne kwestie dotyczące bezpieczeństwa stosowania? Jaki jest znany profil bezpieczeństwa leku (w tym wyniki badań nieklinicznych)?
• Czy należy brać pod uwagę konieczność opracowania odpowiedniej dla dzieci postaci leku? Czy będzie to możliwe (biorąc pod uwagę dostępność odpowiednich substancji)?
• Czy jest możliwe przeprowadzenie badań klinicznych w populacji pediatrycznej?

Opracowywanie postaci leków dla dzieci

Badania kliniczne to zaledwie część potrzeb. Konieczne są także odpowiednie do wieku postacie leku, pozwalające zapobiec:

• Trudnościom z połykaniem tabletek, jeśli syrop jest niedostępny;
• Poważnym błędom obliczeniowym w przypadku stosowania leku w postaci dla dorosłych do uzyskania dawek dla dzieci lub
• Stosowaniu substancji pomocniczych (nieaktywnych), które mogłyby być nieodpowiednie dla dzieci.

Ponadto należy rozważyć inne sposoby podawania, takie jak:

• Aromaty i kolory
• Płyny, zawiesiny i tabletki do żucia
• Może być potrzebny maskujący smak
• Leki mogą się różnić zależnie od grupy wiekowej
• Jedno rozwiązanie nie jest odpowiednie dla wszystkich

European Paediatric Formulation Initiative (EuPFI) (Europejska inicjatywa na rzecz tworzenia leków w postaci dla dzieci)

Europejska inicjatywa na rzecz tworzenia leków w postaci dla dzieci (EuPFI)¹ została założona w 2007 r. przez grupę osób reprezentujących sektor farmaceutyczny, szpitale i środowisko naukowe, zainteresowanych badaniami leków pediatrycznych w celu ich ulepszania.

Głównym celem EuPFI było rozwiązanie problemów naukowych, regulacyjnych i technologicznych związanych z opracowywaniem postaci leków pediatrycznych za pomocą:

• Identyfikacji wyzwań związanych z rozwojem postaci pediatrycznych leków
• Poszerzania świadomości i udoskonalania leków oraz ich postaci przeznaczonych dla dzieci
• Określania możliwych luk w wiedzy związanej z rozwojem postaci leków dla dzieci
• Zachęcania do wczesnego rozważania farmaceutycznych możliwości rozwoju leków dla dzieci
• Lepszej dostępności informacji o postaciach pediatrycznych leków

Optymalizacji projektu badań klinicznych z udziałem dzieci

W marcu 2012 r. miało miejsce spotkanie Komitetu doradczego ds. nauk farmaceutycznych i farmakologii klinicznej Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków. Celem spotkania było omówienie możliwości poprawy projektu badań klinicznych z udziałem dzieci i dawkowania. Komitet zalecił stosowanie modelowania i symulacji w celu przewidywania tego, co się może zdarzyć w trakcie pediatrycznego badania klinicznego w przypadku podania konkretnej dawki leku.

Także na tym spotkaniu większość członków komitetu (12 z 13 lekarzy) zgodziła się, że dawki dla populacji młodzieży (>12 lat) można określać na podstawie danych uzyskanych od dorosłych bez konieczności prowadzenia specjalnego badania farmakokinetyki; jednak niektórzy członkowie sugerowali, że takie podejście należy brać pod uwagę w odniesieniu do każdego leku indywidualnie. Więcej informacji jest dostępnych w witrynie internetowej FDA.²

Problemy etyczne związane z pediatrycznymi badaniami klinicznymi

Dzieci są wrażliwą podgrupą i należy zastosować szczególne środki zabezpieczające je przed nadmiernym ryzykiem. Ważna jest współpraca z komisjami bioetycznymi zaznajomionymi z populacjami pediatrycznymi, ponieważ pozwala zapewnić, że:

• Podczas rekrutacji do badania nie są stosowane niewłaściwe zachęty;
• Rodzice lub prawni opiekunowie wyrażają zgodę na udział dziecka w badaniu, podpisując formularz świadomej zgody. Może także zaistnieć konieczność podpisania formularza świadomej zgody przez starsze dzieci lub uzyskania ich aprobaty;
• Uczestnicy otrzymują wszelkie potrzebne informacje w zrozumiałym dla nich języku;
• Ryzyko badań zostało zminimalizowane;
• Cierpienie związane z badaniem zostało zminimalizowane — personel prowadzący badanie powinien wiedzieć, jak postępować z dziećmi, a także
• Protokół badania został zaprojektowany pod kątem tej populacji.

Materiały

• Rose, K., & Van den Anker, J. (Eds.). (2007). Guide to paediatric clinical research. Basel: Karger.
• Rose, K., & Van den Anker, J. (Eds.). (2010). Guide to paediatric drug development and clinical research. Basel: Karger.

Piśmiennictwo

1. More information on EuPFI is available from their website: http://www.eupfi.org/ (Retrieved 24 August, 2015).
2. Food and Drug Administration (2012). Summary minutes of the advisory committee for pharmaceutical science and clinical pharmacology March 14, 2012. Retrieved 11 July, 2021 from https://web.archive.org/web/20161023224355/http://www.fda.gov/downloads/AdvisoryCommittees/CommitteesMeetingMaterials/Drugs/AdvisoryCommitteeforPharmaceuticalScienceandClinicalPharmacology/UCM306989.pdf

A2-1.18.2-v1.2